Bogumili i bosanska crkva

Bogumili – pokret nastao u X st., nastalo kao sinteza maniheizma i pavlićanskog (redovnici katoličkog reda pustinjaka Pavla, red osnovan u IV st., nosili su svećeničku odoru bijele boje) učenja: Svijet se dijeli na dobri i zli, a materijalni svijet je djelo đavola. Odbacivali su crkvu, svećenstvo, mise, ikone...uzdržavali se mesa, vina, žena i vlasništva...

 

Spaljivanje bogumilskih heretika na lomači – crtež sa naših prostora

 

Zanimljivo je da se među simboličkim ukrasima na stećcima često javlja svastika kao simbol sunca, a to je i kasnije već u ranoj islamskoj dekoraciji čest znak, naročito u graditeljstvu Anadolije u XIII st.

Često su i znaci križa (kojeg smatramo simbolom kršćanstva, a on je kod Egipćana bio simbol vječnog života, čest je i u Indiji, Iranu, Novom Zelandu, Južnoj Americi a uglavnom simbolizira ideju patnje, pokornosti, trpljenja, smirenja; tek u IV st. postaje simbolom kršćanstva), što bi se moglo objasniti time da je bosanska država od XIII do XV st. često bila pod privremenom vlašću stranih vladara ili su njeni vladari morali biti kršćani iz političkih razloga, ne zna se sa sigurnošću.

Natpisi na stećcima često počinju sa krstom, pa se čini da bar pokojnici sa krskom u natpisu nisu mogli biti bogumili, a to može i da bude samo jak utjecaj sa zapada na funeralne natpise...

Svastika na stećku                                                              Krst na stećku - Lukomir, Bjelašnica

 

Kršćani bosanske crkve u srednjovjekovnoj Bosni imaju, zapravo, karakter sljedbe, tj. grupe koja se odvojila od religijske zajednice u samostalnu grupu.

To je tip religijske zajednice zasnovan na religijsko – etičkim odnosima njenih sljedbenika, a članom sljedbe ne postaje se po rođenju, već vlastitim izborom. Neprijateljski se odnosi prema tradicionalnim religijskim zajednicama, a sebe smatra pravim interpretatorima, traži apsolutno pokoravanje svojih sljedbenika, odbacuje bogatstvo, luksuz i sve što je vještački stimulans mozga, kao što je droga, alkohol i slično.

Vjerovali su u jednog boga, a tri božanske osobe (Otac, Sin i Duh Sveti), ali su smatrali da je Kristovo djelovanje imalo samo karakter prividnosti a ne stvarnog događaja.

Vjerovali su u istočni grijeh, pridavali veliki značaj postu, a crkva je bila samostalna i u odnosu na Rim i na Bizant (Vizant). Hramove su smatrali prebivalištem sotone.

Izvjesno je to bila hereza koja, premda nosi atribuciju „kršćanski“, nema tako naglašenih suprotnosti sa postojećim manihejstvom koje je na izvjestan način samo daljnji razvoj religije mitraizma, dobro utemeljene u Bosni još u vrijeme rimske uprave.

I to je još jedan dokaz kontinuiteta duhovnosti Bosne.

Reljef na stećku prikazuje vjerodostojnike bosanske crkve

 

U NAREDNOM DIJELU ĆETE ČITATI: MANIHEIZAM

(sa-c.net)