Razvoj i nastanak Sarajeva - bronzano doba - Iliri
Iz bronzanog doba potiče lokalitet Debelo Brdo, u zoni današnjed Sarajeva. Karakteristika ovog doba je naseljavanje planinskih krajeva i stočarstvo, a dominira gradinski tip naselja sa ili bez fortifikacije. Osnovni i gotovo jedini materijal za gradnju kuća bilo je drvo.
Neotesani drveni balvani bili su pobodeni u jame duž osnove, njihovi vrhovi bili su povezani gredama koje su nosile drvenu konstrukciju i pokrov od slame. Razmak između balvana popunjavan je pleterom obljepljenim nabijenom zemljom. Kuće su bile pravougaone, dužine 5-6m.
Zlatište, Soukbunar i Debelo brdo Ravne Bakije i Obhođa
Na jugoistočnom rubu današnjeg Sarajeva postoje tri lokaliteta, Zlatište, Soukbunar i Debelo brdo, na kojima je život trajao kontinuirano od prestanka neolitske epohe do VI st.n.e. Najstarije naselje bilo je na Debelom Brdu, a bilo je i logično da stanovnici ove kotline u nemirno posljeneolitsko doba traže skloništa na dominantnim brijegovima.
Na istočnom dijelu Sarajeva postoji Fortica na Ravnim Bakijama, halštatsko naselje opasano suhozidom.
Obhođa je također ilirska gradina na ušću Mošćanice u Miljacku, naselje opasano sa dva duboka jarka i visokim nasipom, što nije bilo uobičajen način utvrđivanja kod Ilira.
U blizini Nahoreva, u dolini Koševa nalaze se dvije ilirske gradine: Gradac i Kokorevac. Na platou Gradac pronađeni su ostaci ilirske keramike iz halštatskog perioda, a na Kokorevcu se nalaze ostavi nekog zida koji vjerovatno pripada Srednjem vijeku.
U Močilima i na Velikom i Malom Orlovcu nalaze se gromile od nasutog kamena koje pripada ogromnom sistemu ilirskih gromila koje se pružaju preko čitave planine Romanije. Najveći dio ovih gromila pripada halštatskom periodu, a kako ostale ilirske gradine na području Sarajeva nisu imale takve gromile, izvjesno je da su Veliki i Mali Orlovac bili zajednička ilirska nekropola ovog kraja.
Gromile
Ilirsko oružje pronađeno na ovim prostorima
Ilirski ratnici i novac pronađen u Daorsonu
Ostaci ilirske arhitekture u Hercegovini...(grad Daorson, bio naseljen ilirskim plemenom „Daorsi“, u blizini današnjeg Stoca)
U TREĆEM DIJELU ĆETE ČITATI: Razvoj i nastanak Sarajeva - rimsko doba
(sa-c.net)